Tôn giả Xá-lợi-phất là người nước Ma-kiệt-đà, con của một gia đình Bà-la-môn giàu có, tiếng tăm. Lớn lên, Ngài cùng với người bạn thân là Mục-kiền-liên theo tu học với đạo sĩ San-xà-da, rất nổi tiếng ở thành Vương-xá (kinh đô của vương quốc Ma-kiệt-đà). Vốn thông minh tài trí hơn người, chẳng bao lâu hai người đã đạt được trình độ tương đương với thầy. Tuy vậy, hai người vẫn không bằng lòng với sở đắc của mình, nên đã giao hẹn cùng nhau rằng, hễ ai chứng được đạo trước thì phải chỉ bảo ngay cho người kia. Hoặc giả, ai tìm được minh sư trước thì phải dìu dắt người kia. Vào năm thứ hai sau ngày thành đạo, đức Phật dẫn giáo đoàn đến hành hóa tại địa phương kinh thành Vương-xá. Tại đây, được sự hướng dẫn của đại đức A-xã-bà-thệ (một trong 5 vị đệ tử xuất gia đầu tiên của Phật), Xá-lợi-phất cùng Mục-kiền-liên đã xin xuất gia làm đệ tử Phật, chẳng bao lâu hai vị đã trở thành những bậc thượng thủ của giáo đoàn.
Ngài luôn luôn tỏ ra khiêm tốn, tận tụy, nhiệt tình, được chư Tăng thán phục và được đức Phật khen là Trí tuệ bậc nhất. Ngài đắc quả A-la-hán 4 tuần sau khi xin gia nhập giáo đoàn. Tôn giả Xá-lợi-phất là người đã được Phật ủy thác trông coi công trình xây cất tu viện Kỳ-viên ở thủ đô Xá-vệ của vương quốc Kiều-tát-la. Lúc đó, bước chân hoằng hóa của Phật chưa đặt đến nơi này, nhưng nhờ vào trí tuệ siêu việt và biện tài vô ngại của mình mà tôn giả đã thu phục biết bao nhiêu vị đạo sĩ ngoại đạo lỗi lạc, đem họ về với Tam Bảo, trước khi Phật và giáo đoàn đến đây mở đạo tràng tại tu viện Kỳ-viên.
Khi về già, Ngài xin phép về quê, độ được cho mẹ và Ngài cũng thị tịch ở đó. Tôn giả viên tịch trước Phật ba tháng.
***
“Về Xá-lợi-phất,
Là bậc đại hiền trí,
Không phẫn hận, ít dục,
Nhu thuận và điều phục,
Chờ đợi thời giờ đến,
Để hưởng quả thuần phục.”
(Lời Phật nói về Xá-lợi-phất với Thiên tử Susima)
Dường như, vầng trăng tròn của tháng Kattika chưa chịu lặn khi trời đã rạng sáng như muốn nhìn ngắm đức hạnh của vị Tỷ – kheo vừa giã từ trần thế lần cuối cùng.
—————————————————–
Nội dung: Tổng hợp nhiều nguồn
Hình vẽ minh họa: trích từ “Truyện tranh thập đại để tử Phật Thích Ca” do Thế Giới Phật Giáo (Quốc tế) ấn tống.
