Tôn giả La-hầu-la là con của Thái tử Tất-đạt-đa và công chúa Da-du-đà-la. Khi về thăm quê lần đầu tiên, Phật phương tiện tìm cách đưa La-hầu-la đi xuất gia và giao cho Ngài Xá-lợi-phất dạy bảo. Ngài La-hầu-la trở thành vị Sa-di đầu tiên của tăng đoàn.
Suốt tuổi ấu thơ sống trong vương cung, Ngài đã từng được mẹ và ông nội chiều chuộng vô cùng. Lúc sống ở tăng đoàn, tuy là thân phận Sa-di, nhưng phần vì vẫn còn là một chú bé, phần vì là con của Phật nên ai cũng hết mực yêu thương. Những yếu tố đó đã giúp cho cái tập khí “vương giả” cứ sống ngấm ngầm mãi trong tâm hồn trẻ thơ, khiến cho sự tu tập của chú Sa-di La-hầu-la không được nghiêm túc, hay lấy sự đùa nghịch phá phách người lớn làm trò vui. Bởi vậy, đích thân đức Thế Tôn phải bao lần dạy dỗ nghiêm khắc, rồi dần dần, càng trưởng thành Ngài càng nhận ra được lẽ thật, quyết tâm sửa đổi những lỗi lầm của tuổi trẻ.
Mặt khác, vị y chỉ sư của Ngài là tôn giả Xá-lợi-phất cũng chăm nom tận tình, đi giáo hóa ở đâu cũng dẫn Ngài theo, ở đâu cũng cho Ngài ở cùng, cho nên Ngài đã được thấm nhuần trí tuệ cũng như đức độ nhẫn nhục, khiêm cung của thầy. Ngài quyết tâm tu tập tinh tấn, nghiêm trì giới luật, chỉnh đốn oai nghi, suốt ngày im lặng, giảm thiểu tiếp xúc, không nói chuyện vô ích với bất cứ ai… Sau một thời gian chuyên tu mật hạnh như thế, một hôm, nhân một lời dạy đơn giản của Phật: “La-hầu-la! Con hãy quán chiếu để thấy rõ sắc là vô thường; thọ, tưởng, hành, thức cũng là vô thường; thân thể và tâm ý của mọi người đều là vô thường; đến cả vạn sự vạn vật đầy dẫy trong thế gian kia, tất cả cũng đều là vô thường. Đã thấy rõ lẽ vô thường rồi thì tâm ta sẽ không còn bị vướng mắc vào đâu nữa”, Ngài đã chứng được tận cùng của mật hạnh và được Phật khen là Mật hạnh đệ nhất.
Vì chuyên tu mật hạnh nên nếp sống của Ngài rất bình lặng, không có gì sôi nổi, không có tiếng tăm lừng lẫy như quý vị tôn giả Xá-lợi-phất, Mục-kiền-liên, A-nan, Phú-lâu-na v.v… Ngài nhập diệt khoảng năm 51 tuổi, trước cả đức Phật và ni sư Da-du-đà-la.
Nội dung: Tổng hợp nhiều nguồn,
Hình minh họa trên banner: trích từ “Truyện tranh thập đại để tử Phật Thích Ca” do Thế Giới Phật Giáo. org (Quốc tế) ấn tống.
